Rosyjski Car – Aleksander II pragnął mieć władzę absolutną. Przybierające na sile zjawisko rusyfikacji, bezwzględne stłumienie powstania styczniowego oraz marzenia o uległości wobec Rosji wszystkich narodów słowiańskich doprowadziły do planów budowy reprezentacyjnej świątyni u zbiegu ulic Kilińskiego i Narutowicza.
Aleksander II miał w życiu wiele szczęścia, kolejne zamachy na jego życie kończyły się fiaskiem. Do czasu kiedy to niegdyś relegowany z uczelni w Petersburgu za opuszczanie zajęć i słabe oceny Ignacy Hryniewiecki rzucił w jego powóz bombą.
Cara rozerwało na strzępy ale kamień węgielny pod budowę cerkwi został już położony.
Świątynia usytuowana w ważnej części komunikacyjnej miasta, nieopodal dworca kolejowego miała stać się swojego rodzaju symbolem dominacji rosyjskiej. Zapewniała oczywiście osobom prawosławnym miejsce na modlitwę ale stanowili oni mniej niż 1 procent ludności miasta. Cerkiew wzniesiono w cztery lata (ukończono budowę w 1884 r.) a jej patronem został książę Aleksander zwanym Wielki po tym jak pod rzeką Newą w XIII w. pokonał Szwedów. Po udaremnieniu prób podporządkowania Rusi Rzymowi uzyskał On tytuł “świętego”. Cerkiew Newskiego od momentu zaplanowania została zbudowana bardzo szybko nic dziwnego skoro w jej powstanie zaangażowani byli najwięksi łódzcy przemysłowcy Ludwik Meyer, Izrael Poznański, Juliusz Heinzel i Karol Scheibler. Obecnie, pięknie oświetlona nocą Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Łodzi przyciąga wzrok i pozuje do fotografii.